Sözcü gazetesi yazarı Deniz Zeyrek, ‘Değişiklikler dönüp iktidarı vurabilir’ başlıklı bugünkü köşesinde AK Parti ve MHP tarafından hazırlanan ve seçim kanununda değişiklikler yapılmasını içeren teklifi değerlendirdi.
Değişikliklerin iktidarın bir kez daha şapkadan tavşan çıkardığı hissi yarattığını belirten Zeyrek, "Ama Anadolu'daki söylenişiyle evdeki hesap her zaman çarşıya uymayabilir" dedi ve üç madde saydı:
"1- Millet ittifakı sağ ve sol olmak üzere iki listeyle seçime girebilir. Örneğin AREA isimli araştırma şirketinin 21-23 Mart tarihleri arasında 26 il ve 113 ilçede 2500 kişiyle yaptığı ankete göre, 'İYİ Parti, DEVA, Gelecek Partisi, Saadet Partisi ve Demokrat Parti tek listeyle seçime girse oy verir misiniz?' diye sorulan her 100 kişiden 28'i 'Evet' yanıtını vermiş. Bu durum, milletvekili sayılarının ittifaklara değil partilere göre hesaplanması yöntemini tamamen millet ittifakının lehine çevirebilir. CHP sol illerde, sağ blok sağ illerde birinci parti olarak yeni sistemin neden olduğu 19 milletvekili kaybını engelleyebileceği gibi Millet İttifakı'nın aldığı milletvekili sayısını daha da artırabilir.
2- Muhalefetin altı partili bir blok olması, sandık güvenliği konusunda da önemli bir avantaj sağlayabilir. Altı liderin son toplantılarda en çok sandık kurulları ve sandık güvenliği üzerinde durduğunu da unutmamak gerek. Muhalefetin Türkiye'deki her sandıktan bir ıslak imzalı tutanak alabilmesi, seçimde yeniden parmak mürekkebi uygulamasına geçilmesi, birçok seçim hilesini ortadan kaldırabilir. İl ilçe seçim kurulları ya da YSK ıslak imzalı tutanakların olduğu, birleştirme tutanaklarının yakından takip edildiği bir durumda iktidar lehine hareket edemeyebilir.
3- HDP'liler, partinin kapatılması ihtimalini ve TBMM'deki grup sayesinde yeni bir parti kurup seçime giremeyeceklerinin farkında. Bu nedenle her olasılığa göre hazırlık yapıyor. HDP'liler, böyle bir durumda Türkiye İşçi Partisi, EMEP gibi partilerin listelerinden seçime girebilir. Bu durum en solda doğal bir ittifak da yaratabilir. Ayrıca HDP'nin kapatılması tabanının sandığa gitme motivasyonunu da artırabilir."
TURGUT ÖZAL ÖRNEĞİ
Zeyrek, devamında eski Cumhurbaşkanı Turgut Özal'ın 1983'te yüzde 45 oyla 211 milletvekili çıkardığını, 1987'de seçim yasasını değiştirdiğini ve yüzde 10 seçim barajını getirdiğini hatırlattı.
"TBMM'deki milletvekili sayısı 400'den 450'ye çıkarıldı. 1987 seçimlerinde ANAP'ın oyu yüzde 36'ya düştüğü halde, değişikliklerin sağladığı avantaj sayesinde milletvekili sayısı 81 artarak 292'ye çıktı. Gelin görün ki 1987'deki değişiklikler 1991 seçimlerinde aynı etkiyi göstermedi" diyen Zeyrek, şunları kaydetti:
"Güç kaybeden ANAP, dört yıl önce yaptığı değişiklikler yüzünden yüzde 24 oyla 115 milletvekilinde kaldı. Oyları yükselen merhum Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'in partisi ise yüzde 27'yle 177 milletvekiline ulaştı.
Siyasette şöyle bir gerçek var: Millet sizi destekliyorsa hangi kuralı koyarsanız koyun sizin lehinize sonuçlar doğurur. Ancak o desteği kaybederseniz o kurallar dönüp sizi vurur. AK Parti'yi böyle bir akıbet bekliyor olabilir."
Yazının tamamı için tıklayın!
TEKLİF NELERİ DEĞİŞTİRECEK?
Teklife göre, seçimlerde yüzde 10 olarak uygulanan ülke seçim barajı yüzde 7’ye indirilecek.
İttifakın aldığı oy toplamı ülke barajını geçtiği takdirde, seçim çevrelerinde milletvekili hesabı ve dağılımında ittifak içinde yer alan her bir partinin o seçim çevresinde almış olduğu oy sayısı dikkate alınacak.
İttifakı oluşturan siyasi partilerin her birinin çıkaracağı milletvekili sayısı, her seçim bölgesinde ittifak içinde elde ettiği oy sayısı esas alınarak genel D’Hondt uygulamasıyla belirlenecek.
Seçime katılma yeterliliği elde eden parti, Siyasi Partiler Kanunu’nda öngörülen ve parti tüzüğünde belirtilen süreler içerisinde ilçe, il ve büyük kongrelerini üst üste iki defa ihmal etmemiş olma koşuluyla seçime katılma hakkını muhafaza edecek.
Sandık kuruluna üye bildirme hakkı olan bir parti; onayı olmadan başka bir parti üyesini sandık kurulu üyesi olarak gösteremeyecek.
Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun uyarınca yapılacak mahalli idareler genel seçimlerinde, yerleşim yeri adresine göre oluşturulan seçimin başlangıç tarihinden üç ay önceki seçmen kütüğü üzerinden güncelleme yapılacak.
Teklif ile partili cumhurbaşkanı seçim yasaklarının tamamında muaf tutulacak.