İş dünyası krediye erişimde sorun yaşamaya devam ederken, Merkez Bankası’ndan firmaların kredi kullanımına ilişkin açıklama geldi.
Yaz aylarında, İSO’dan TOBB’a iş dünyasının önemli temsilcileri ticari kredi faizlerinin yüzde 45-50’lere kadar çıktığından şikayet etmiş; TCMB Başkanı Şahap Kavcıoğlu’nun da katıldığı bir İSO meclisinde Kavcıoğlu ile sanayiciler arasında tartışma yaşanmıştı.
Daha sonra TCMB kredi büyümesine ve ticari kredi faizlerine yönelik düzenlemeye gitmiş; ticari kredi faizlerinin yüzde 30'u aşmasını zorlaştırmıştı.
Ancak iş dünyası, bu düzenleme sonrası ticari kredi faizlerinde gerileme olsa da krediye erişimdeki güçlüğün iki kat arttığını belirtmişti.
Bu gelişmelerden sonra Merkez Bankası (TCMB) Başkan Yardımcısı Taha Çakmak’tan kredi kullanımına ilişkin dikkat çeken açıklamalar geldi.
‘OCAK-EYLÜL’DE 1,21 TRİLYON TL KREDİ SAĞLANDI’
Çakmak, ekonomi politikasının önemli bir bileşeni haline gelen ve eleştirilen kredi düzenlemelerinin, KOBİ kredilerini tarihi zirveye taşıdığını, böylece kaynakların sürdürülebilir büyüme için ihtiyaç duyulan alanlara gittiğini söyledi.
Kredi düzenlemeleri konusundaki sorulara yazılı yanıt veren Çakmak, “2022 Ocak-Eylül döneminde bankacılık sektörü tarafından firmalara 1,21 trilyon TL kredi sağlandı. Sektörün sadece eylül ayında firmalara sağladığı 163 milyar TL kredi, önceki yılın ilk 9 aylık toplamından daha fazla ve geçen yılın aynı ayının 5 katı seviyesinde” dedi.
‘KOBİ’LERİN KULLANDIĞI KREDİLER 10 KAT ARTTI’
Uygulanan makro ihtiyati tedbirlerle kredilerin daha hedefli kullandırılmasının amaçlandığını da aktaran Çakmak, “Bunun en önemli sonucu, KOBİ’lere 2022 Ocak-Eylül döneminde nette 558 milyar TL kredi kullandırılması olup, bu tutar 2021’in aynı döneminde 54 milyar TL olan KOBİ net kredi kullanımının 10 katıdır” diye konuştu.
“TCMB geçen yıl eylülde başlayan faiz indirimleri ile birlikte önce döviz, ardından da kredi ve tahvil piyasasında da kendisini daha belirleyici konuma getirdi” diyen Çakmak, “Politikalarla net ihracat, istihdam, yatırım odaklı kredilere öncelik verilirken bu sayede kalıcı cari fazlaya ulaşılması ve bu dengenin enflasyonda da kalıcı bir düşüş getireceği öngörülüyor” ifadelerini kullandı.
Çakmak düzenlemelerin KOBİ’lerin kredilerinden aldığı “tarihteki en yüksek pay ve tutara” ulaştırdığını söyledi.
‘TİCARİ KREDİ FAİZLERİ YÜZDE 18’E KADAR GERİLEDİ’
Ekonomi yönetimi, kredilerin dağılımındaki bu değişikliği ekonomi programının temel taşlarından görüyor.
Verilere göre, kurumsal tarafta yeni kredilerde ağustos ayı itibarıyla KOBİ’lere verilen kredi ilk kez büyük firmalara verilen kredi tutarını yakaladı. Eylül ayında ise KOBİ’lere verilen yeni krediler nette 82 milyar TL büyük firmalara verilenler 81 milyar TL oldu.
Sektör kaynakları ticari kredilerin geçtiğimiz aylarda yüzde 40-45 seviyelerine kadar yükseldiğini belirtmişti.
Çakmak, “2021 yılında ortalama olarak yüzde 23 civarında olan TL ticari kredi faizleri yüzde18 seviyesine kadar gerilemiştir. Ticari kredi faizinin politika faizi ile uyumlu bir aralığa geldiğini gözlemlemekteyiz” dedi.
Çakmak şöyle devam etti:
“Uygulanmakta olan politika bileşiminin enflasyonist baskı yaratmaması ve kaynakların sürdürülebilir ekonomik faaliyetin ihtiyaç duyduğu alanlara yönelmesi sadece makro ihtiyati tedbirlerle değil tüm paydaşların yeni ekonomik modele katkılarıyla sağlanmaktadır”
‘KREDİYE ERİŞİMİ SINIRLI OLANLARA…’
TCMB son iki ayda kredilere yönelik adımlarını belirginleştirdi ancak bu adımlar kredi alamayan kesimde yer alanlardan ve sektörden sert eleştiriler alıyor.
Kredi kompozisyonunda TL’nin payının arttığına da dikkat çeken Çakmak, bunun aynı zamanda uzun vadeli TL finansmanın finansal sistemde tutunabilmesi için gerekli zemini hazırladığını da söyledi.
Çakmak, “Ayrıca, KOBİ, esnaf ve tarım kredileri gibi krediye erişim imkânı daha sınırlı olan müşterilerin uzun vadeli ve düşük maliyetli finansman imkânına kavuşarak faaliyetlerini sürdürülebilir bir yapıda devam ettirmeleri amaçlanmakta” dedi.
Çakmak sözlerini şöyle sürdürdü:
“Makro ihtiyati politikalarla yatırım, istihdam, katma değerli üretim ve ihracatı artırıcı selektif kredi anlayışını uygulamaya başlattık. Bu anlayış çerçevesinde, ihracatçılara 1 yıl vadeye kadar yüzde 9’a kadar faizle TL cinsi reeskont kredisi kullandırılmaktadır.”
‘BANKALARIN FİRMALARA KREDİ KULLANDIRMASININ ÖNÜ AÇIK’
İhracata ve ithal ikamesine yönelik yatırım kararı almış firmalara tahsis edilen uzun vadeli TCMB kaynaklı krediler ile şu ana kadar yaklaşık 350 firmaya 60 milyar TL’yi bulan Yatırım Taahhütlü Avans Kredileri’nin TCMB kaynaklarından kullanıldığını da söyleyen Çakmak, “Bankaların menkul kıymet tesisiyle birlikte istediği alanlardaki firmalara kredi kullandırmalarının önü açıktır” dedi.
Çakmak, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Düzenlemeler sonrası bankacılık sektörü tarafından alınan Hazine kağıtlarıyla getiri eğrisi özellikle uzun vadelerde aşağı gelmiştir, bu gelişimin sürdürülebilir olmasını önemsiyoruz.”