BORSAGUNDEM.COM – DIŞ HABERLER SERVİSİ
Google’ın çatı şirketi Alphabet ve Facebook’un çatı şirketi Meta, geçtiğimiz yıllarda Wall Street’in genel prensiplerini büyük oranda görmezden gelerek dünyanın en değerli şirketleri arasına yerleşti. Teknoloji devleri yüksek harcamaları ve pahalı satın alım işlemleri ile sıklıkla gündeme gelmişti.
Şimdiyse reklam harcamalarındaki yavaşlama ve olası bir resesyon endişeleri teknoloji şirketlerini kemerlerini sıkmaları gerektiği sinyallerini gönderiyor. Borsagundem.com’un derlediği bilgilere göre üçüncü çeyrek bilançolarındaki başarısızlıkla dikkat çeken teknoloji devleri Wall Street yatırımcılarının hedef tahtası haline geldi.
Çarşamba günü bilançosunu açıklayan Meta bir önceki gün Alphabet’in bilançosuyla benzer bir şekilde yüksek harcamaları nedeniyle eleştirilerin odağına yerleşti. Meta CEO’su Mark Zuckerberg, başarısı henüz kanıtlanmamış ‘metaverse’ yatırımlarını iki katına çıkaracaklarını ve reklam işletmesini tersine çevirmeye niyetli olmadıklarını açıkladı. Google yöneticileri de üçüncü çeyrekte yaklaşık 13 bin yeni çalışanı işe aldıklarını bildirdi. Söz konusu rakam sosyal medya devi Snap’in zarar göstermeden önce gerçekleştirdiği işe alımların iki katı. Google yöneticileri dördüncü çeyrekte de son çeyreğin yarısı kadar çalışanı işe almaya devam edeceklerini bildirdi.
Tüm bu açıklamalar Wall Street tarafında olumlu bir geri dönüş sağlamıyor. 2,5 milyon Meta hissesine sahip olan sermaye yönetimi firması Altimeter Capital’dan gelen açıklama yatırımcı tarafındaki endişeleri özetler nitelikte. Altimeter Kurucusu Brad Gerstner şu ifadelere yer verdi:
“Silikon Vadisi'nde, Google'dan Meta'ya, Twitter'dan Uber'e kadar birçok şirketin çok daha az çalışanla benzer gelir seviyelerine ulaşabileceği gerçeği kötü korunan bir sırdır.”MarketWatch yazarı Theresa Poletti’ye göre, yöneticilerin zaman zaman birçok Wall Street yatırımcısının kısa vadeli düşüncelerini görmezden gelmesi bir miktar anlaşılabilir. Zira Zuckerberg baştan bu yana yatırımcılarını dinleseydi Facebook halka açılır açılmaz 1 milyar dolara Instagram’ı satın almazdı. McKinsey Google’ın iş modelini tasarlamış olsaydı Android dünyanın en popüler işletim sistemi haline dönüşemezdi.
Ancak özellikle ekonomik koşullar daha zorlu hale geldiğinde özellikle olgunlaşmış şirketler için bazı sınırlar oluşur. Teknoloji devlerinin işten çıkarmalara gitmesi gerekmiyor olsa da Poletti’ye göre işe alımları dondurmayı düşünmesi ve kimsenin talep etmediği kanıtı olmayan teknolojilere milyar dolarlar dökmeyi bırakması gerekiyor.Poletti örnek olarak da Amazon.com’un stratejilerini gösterdi. Dünyanın en büyük e-ticaret sitesini inşa eden Amazon aynı zamanda bulut bilişim sistemleri ile bilgi teknolojilerinde devrim yarattı. Bu süreçte yıllar içerisinde yatırımcılardan gelen harcamaların dizginlenmesi çağrılarını da görmezden geldi. Ancak yöneticilerin mevcut ekonomik iklimde çok fazla harcama yaptığını fark etmesinin ardından bu yıl şirketin maliyetleri düşmeye başladı.
Yatırım bankası Evercore’un Analisti Mark Mahaney, çarşamba günü paylaştığı bir yatırımcı notunda, “Google'ın makro trendlerin kötüleştiğini bilerek 3. çeyrek boyunca agresif bir şekilde işe alım ve yatırım yapmaya devam etmesi bizim için şaşırtıcı. Bunun yerine, belki de Google’ın da, Amazon'un yaptığı gibi 2022'nin ilk yarısında işe alımları dondurması ve genişleme planlarını kesmesi gerekirdi” ifadelerine yer verdi.
Meta, çarşamba günü, çalışan sayısının 2023'te şirketin şu anda bulunduğu yere kıyasla "kabaca sabit" seyredeceğini belirterek yatırımcıları yatıştırmaya çalıştı. Bilanço açıklamasında bordro büyümesinin 2023'te yavaşlayacağı belirtildi. Ancak söz konusu açıklama, Meta'nın çalışan harcamalarını yıl sonuna kadar en az oranında agresif bir şekilde azaltması gerektiğini söyleyen Gerstner gibi yatırımcılar için yeterli olmayacak.
Zira Facebook’taki asıl sorun çalışan sayısı değil ve Pelotti’ye göre şirketin sorunları hizmetlileri veya servis şoförlerini işten çıkararak çözülebilecek gibi gözükmüyor. Gerçek sorun Zuckerberg’in ve yöneticilerinin yıllardır pahalı yatırımlar yaptığı ve bu yatırımları gerçekleştirirken zarar gördüğü yeni teknolojiler; sanal ve artırılmış gerçeklik teknolojileri.Zuckerberg, ‘metaverse’ olarak adlandırılan reklam tabanlı imparatorluk için milyar dolarlar harcıyor. Ancak bilanço toplantısı sırasında üç ila beş yıl içerisinde metaverse’teki gelir fırsatlarının ne olduğunu yönündeki analist sorusuna Zuckerberg yine Facebook hisseleri üzerinden dolambaçlı yanıtlar verdi. Facebook hisselerinin çarşamba günü %5,6 oranında düşmesinin ve işlem saati sonrasında vadeli piyasalardaki düşüşün ’leri aşmasının en önemli nedenlerinden birisi de bu olarak gösteriliyor.
Meta, 2023 yılında veri merkezlerine, sunuculara, altyapıya 34 milyar ila 39 milyar dolar harcamayı ve yapay zeka kapasitesini bu yıl 32 milyar dolardan 33 milyar dolara çıkarmayı planlıyor. Meta, tüm dünyadaki ofis gayrimenkullerinden kurtulduğunu ve ofisleri konsolide ederek üçüncü çeyrekte 413 milyon dolarlık bir değer sağladığını açıkladı. Ofis gayrimenkullerinin bir kısmından kurtularak 2023'te 2 milyar dolarlık bir ücret daha alacağını daha açıklayan sosyal medya devi oluşan yeni tasarrufların metaverse harcamalarıyla dengeleneceğini belirtti.
Third Bridge Analisti Scott Kessler Meta’nın gelirlerinin son iki çeyrekte düştüğünü ve harcamalarının yükseldiğini, serbest nakit akışının da düştüğünü belirtiyor. Üçüncü çeyrekte, Meta'nın serbest nakit akışı, bir yıl önce 9,5 milyar dolar ile karşılaştırıldığında sadece 173 milyon dolardı. Kessler müşterilerine gönderdiği notta, “Henüz Cadılar Bayramı sezonuna gelmedik ancak bu aşağı yönlü trend korkutucu” ifadelerine yer verdi.
Pelotti söz konusu trendleri görebilmek için bir ekonomi yüksek lisansı bitirmeye gerek olmadığını belirtiyor. Ancak Facebook’un tartışmasız kralı haline gelen Zuckerberg kimseyi dinlemek zorunda değil ve hesap vermesi gerekmiyor. Borsa yazarı Zuckerberg’in bu açıdan Google’ın yönetim kurulu üyeleri Larry Page ve Sergey Brin’e benzediğini sözlerine ekledi.
Silikon Vadisi yöneticilerinin milyarder olmasının sebebi Wall Street’in kaprislerini görmezden gelmesiydi. Ancak MarketWatch yazarına göre, şirketlerin olgunlaşmasıyla birlikte teknoloji devlerinin kralları da en büyük sınavlarıyla karşı karşıya geldiler. Hisse senetlerinin yatırımcıları cezbedebilme şansı azalıyor ve yatırımcıları dinleme zamanının geldiğini kabul etmek yerine kendi bildiklerini okumaya devam eden teknoloji yöneticileri her geçen gün servetlerinin erimesini izliyor.