İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı (İBB) Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) geçen hafta toplanarak kentin ulaşım sorunu için önemli bir karar aldı.
UKOME toplantısında Uygulama Tabanlı Taksi Taşımacılığı Sistemi onaylandı. Kararla kente 2500 adet ek taksi plakası ihalesi yapılacak. Böylece İstanbul’daki taksi plakası sayısı artacak.
Mevcut taksi plakası fiyatlarında düşüş
Yeni taksi plakalarının ihale edilmesi kararının ardından mevcut taksi plakası fiyatlarında düşüş görüldü.
CNBC-e’den Ahmet Bal'ın haberine göre 1 Nisan’dan beri takip edilen üç taksi plakası satıcısının fiyatları UKOME toplantısı sonrası nominal olarak son ayların en düşük seviyesine geldi.
1 Nisan’da listeye alınan üç plakanın fiyatları sırasıyla 7 milyon TL, 6,60 milyon TL ve 6,52 milyon TL seviyesindeydi. Bu plakaların fiyatları UKOME toplantısı öncesinde (yine aynı sırayla) 6,1 milyon, 6,1 milyon ve 6 milyon TL olarak listelenmişti.
UKOME toplantısı sonrası söz konusu taksilerin fiyatları 5,75 milyon lira, 5,75 milyon lira ve 5,7 milyon liraya indi. Yani toplantı sonrası fiyatlar yaklaşık yüzde 6 geriledi. Aynı karşılaştırma 1 Nisan tarihiyle yapıldığında fiyatlardaki düşüşün yüzde 15 seviyesinde olduğu görülüyor. CNBC-e’nin ulaştığı bir plaka satıcısı kendi sistemlerinde fiyatların 5,45 milyon TL’ye gerilediğini aktardı. Adının açıklanmasını istemeyen satıcı, bir taksi plakasının değerinin 10 milyon lira olması gerektiğini ifade ederek, “Faizler yüksek, piyasada plaka yatırımı yapan vatandaş kalmadı. Normalde bu plakanın değerinin 10 milyon TL olması gerekiyor. Bu plakanın kirası ise 28 bin TL” diye konuştu.
Enflasyon yüzde 15 seviyesinde
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre nisan – temmuz arası enflasyon yüzde 11,42 oldu. TÜİK Ağustos ayına ilişkin enflasyon verilerini henüz açıklamadı ancak AA anketine katılan ekonomistlerin beklentisi aylık yüzde 2,64. Bu veri dikkate alındığında 5 aylık enflasyon yüzde 14’e yükseliyor. Enflasyondaki değişim de dikkate alındığında taksi plakalarındaki gerilemenin boyutu daha da artıyor.
Şu anda İstanbul'da 18 bin 395 taksi var
Kentte 1990’lı yıllardan beri taksi plakası sayısı 17 bin 395 seviyesindeydi. Önceki UKOME toplantılarında taksi sayısını artırma çalışmaları sonuçsuz kalınca İBB yönetimi en son ihtiyaç fazlası minibüs ve dolmuşları taksiye çevirdi. İstanbul Otomobilciler Esnaf Odası bu kararı yargıya taşısa da mahkeme Temmuz 2024'te iptal talebini reddetti. İBB verilerine göre kentteki taksi sayısı böylece 18 bin 395'e çıktı. Dolmuş ve minibüslerden yapılacak yeni dönüşümlerle birlikte toplam taksi sayısının 20 bin 311’e ulaşması bekleniyor. Bunlardan 19 bin 198 adeti sarı taksi, 118 adeti turkuaz, 278 adeti E Segmenti veya Van tipi ve son olarak 717 adeti ise 8+1 kapasiteli engelsiz taksi olacak.
Taksi sayısı 24 bine yaklaşacak
Yeni gelecek 2500 ek taksiyle birlikte İstanbul’daki taksi sayısı 24 bine yaklaşacak.
Uygulama tabanlı sistem nasıl çalışıyor?
UKOME toplantısında Uygulama Tabanlı Taksi Taşımacılığı Sistemi oylandı. Uygulama tabanlı taksiler tepe lambasız olacak. Yalnızca uygulama ve sisteme entegre taksi durakları üzerinden yolcu alacak. Araçların güvenlik bölmeli olması planlanıyor. İlk aşamada bu sisteme 2 bin 500 adet taksi plakası dahil edilecek. Bu plakalar mevcut plakalar arasından seçilmeyecek. UKOME kararının ardından taksi plakaları için ihale yapılacak.
İstanbul'un taksi ihtiyacı 43 bin
İBB verilerine göre İstanbul'da 1.000 kişi başına sadece 1,16 taksi düşüyor. İstanbul'da nüfus 16 milyona yaklaşırken, taksi sayısı ise 18.395 adet. Paris'te 1.000 kişi başına 2,64, Londra'da 2,42 ve New York'ta 1,60 taksi düşüyor. İstanbul'da 1 taksiye 861 kişi düşerken, bu sayı Mexico City'de 272, Paris'te 378, Londra'da ise 413 seviyesindedir. Dünya genelinde 1.000 kişi başına 3 taksi düştüğüne dair istatistiksel veriler bulunuyor.
Geçen yıl Temmuz ayında yapılan UKOME toplantısında 3 bin yeni taksi önerisi Bakanlık ve esnaf temsilcilerinin oy çokluğuyla reddedilmişti.
İstanbul Teknik Üniversitesi'nin 2021 yılında yayımladığı rapora göre kentte 43 bin taksi ihtiyacı bulunuyor. Dolmuş ve minibüslerden dönüştürülen plakalarla birlikte kentteki son taksi sayısı ise 18 bin 395.
