Mevlüt Çavuşoğlu, çalışma ziyareti kapsamında gittiği Bakü'de Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov ile baş başa ve heyetler arası görüşmesinin ardından ortak basın toplantısında konuştu.
Çavuşoğlu, 30. yıl dönümünde Hocalı Katliamı'nda hayatını kaybedenlere rahmet diledi.
Geçen ay Şuşa Beyannamesi'nin iki ülkenin meclisleri tarafından da onaylandığını hatırlatan Çavuşoğlu, "Aslında Türkiye ve Azerbaycan tabii müttefiktir. Ama bu tabii müttefikliğimizi liderlerimizin iradesiyle bir belgeye, bir anlaşmaya da döktük. Meclislerimizin onaylaması da bu liderlerimizin iradesinin doğrudan halklarımız tarafından da tasdik edildiğinin göstergesidir." dedi.
Çavuşoğlu, Şuşa Beyannamesi'yle "tarihi bir adım attıklarını" vurgulayarak, gelecek dönemde bu çerçevede askeri, kültür, ekonomi, enerji ve bilim gibi konuları da içeren birçok konuda somut adımlar atmak için tüm bakanlıklarla çalıştıklarını söyledi.
Kovid-19 salgınına rağmen iki ülkenin ticaret hacminin 5 milyar dolara ulaştığını aktaran Çavuşoğlu, hedefin 15 milyar dolar olduğunu, potansiyelin bulunduğunu belirtti.
Çavuşoğlu, bu hedefe ulaşmak için lojistiğin önündeki engelleri kaldırıp onları teşvik etme ve tercihli ticaret anlaşmasının kapsamını genişletmenin yanı sıra Serbest Ticaret Anlaşması (STA) müzakerelerine başlamanın da önemine değindi.
Karşılıklı yatırımların da 30 milyara yaklaştığını aktaran Çavuşoğlu, şirketleri hem Azerbaycan'da hem Türkiye'de yatırım yapmaya teşvik ettiklerini söyledi.
Çavuşoğlu, Azerbaycan'ın işgalden kurtarılan bölgelerinin yeniden yapılandırılması konusunda Aliyev’in vizyonu çerçevesindeki çalışmalara da destek verdiklerini vurguladı.
"Haksız ve hukuksuz saldırının bir an önce sona ermesini istiyoruz"
Bugün ikili ilişkilerin tüm boyutlarının yanı sıra bölgesel konuları da ele aldıklarını kaydeden Çavuşoğlu, "Özellikle Ukrayna'daki gelişmeleri endişeyle izliyoruz. Ülkelerin toprak bütünlüğünün güç kullanarak değiştirilmesine biz prensip olarak herkes gibi karşıyız. Haksız ve hukuksuz saldırının bir an önce sona ermesini istiyoruz. Bu konuda da çabalarımızı artırarak devam ediyoruz." dedi.
Çavuşoğlu, Türkiye ve Azerbaycan'ın her iki ülkeyle iletişim kurabilen ve iyi ilişkileri olan iki ülke olduğunu söyledi.
Tahliyeler konusunda da Azerbaycan ile iş birliğini sürdürdüklerini belirten Çavuşoğlu,"Azerbaycanlı ve Türk ayrımı yapmaksızın vatandaşlarımızı ülkelerimize getirmek için dayanışmamız devam edecek." ifadesini kullandı.
"Bölgenin barışı ve istikrarı için herkes üzerine düşeni yapacak"
Öte yandan Karabağ zaferinden sonra Azerbaycan’ın Ermenistan’a yaptığı kapsamlı barış anlaşması teklifini desteklediklerini kaydeden Çavuşoğlu, "Bu Azerbaycan'ın ne kadar iyi niyetli olduğunu ve bölgemizde barış istediğini gösteriyor. Umuyoruz Ermenistan'da buna olumlu karşılık verir. Vermesi de gerekiyor. Bölgenin barışı ve istikrarı için herkes üzerine düşeni yapacak." diye konuştu.
Çavuşoğlu, Türkiye'nin Ermenistan ile attığı adımlarda Azerbaycan ile eşgüdüm içerisinde hareket ettiklerini de hatırlatarak, "Temel hedefimiz bölgede iyi komşuluk ilişkilerinin uluslararası hukuk çerçevesinde devam etmesi. Öngörülen projelerin de hayata geçmesidir." dedi.
Bölgenin istikrarı için Azerbaycan ile geçmişten bu yana çaba sarf ettiklerine dikkati çeken Çavuşoğlu, komşu ülkelerle üçlü ve dörtlü formatta toplantıların mevcut olduğunu, bunların bu yıl yapılması konusunda çalışmayı sürdürdüklerini söyledi.
Çavuşoğlu, diğer taraftan Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) son zirvesinde dönem başkanlığını Azerbaycan’dan alırken önemli kararlar verdiklerine işaret ederek, bunun uygulanması konusunda da dışişleri bakanları olarak bir ara toplantı düzenleyeceklerini dile getirdi.
Antalya Diplomasi Forumu'na (ADF) Azerbaycan’dan geniş bir heyetle katılım olduğunu aktaran Çavuşoğlu, forumun ikinci yılında çok sayıda ülkeden üst düzey katılımcının yanı sıra 40 uluslararası ve bölgesel örgütün üst düzey yöneticisinin de orada olacağını belirtti.
Çavuşoğlu, ADF'ye Ermenistan'dan Kıbrıs Rum Kesimine herkesi davet ettiklerini bildirdi.
Ermenistan ile görüşmeler ve Şuşa Beyannamesi
Türkiye ile Ermenistan arasındaki görüşmelerde, Türkiye ile Azerbaycan arasındaki koordinasyona ilişkin soru üzerine Çavuşoğlu, 3+3 teklifini Azerbaycan'ın yaptığını, bölgede barış, istikrar ve iyi komşuluk ilişkileri istediğini söyledi.
Çavuşoğlu, Ermenistan ile görüşme sürecinde Azerbaycan ile yakın koordinasyon içinde olduklarını ve Azerbaycan'ın her zaman destek olduğunu belirterek, "Özel temsilciler 2 defa bir araya geldi. Moskova’da ve Viyana’da. Sürekli telefonla görüşüyorlar. Güven artırıcı bazı adımlar atıldı. Bundan sonra atılacak adımlarda da koordinasyonu sürdüreceğiz." dedi.
Şuşa Beyannamesi'nin uygulanması konusunda bu yıl ne gibi somut adımlar atılacağına ilişkin soruya yanıt veren Çavuşoğlu, Şuşa Beyannamesi'nin askeri, siyasi, hukuki konuları, ikili ilişkilerin nasıl geliştirilebileceği hususunu ve işgalden kurtarılan bölgelerde hayatın normale döndürülmesi için atılacak adımların unsurlarını içerdiğini dile getirdi.
Çavuşoğlu, öte yandan Beyanname'nin askeri olarak da iki müttefik gibi ihtiyaç duyulduğunda kullanılması için yardım mekanizmalarının oluşturulacağını da anlattı.
Bakan Çavuşoğlu, Ukrayna'dan tahliye sürecinde Türkiye'nin Azerbaycan'la iş birliğine ilişkin soruya da kendileri için öncelikli olan konunun "vatandaşlarının sağ salim Ukrayna'dan çıkarılması" olduğu yanıtını verdi.
"Öncelikle insani ateşkesin her yerde olması lazım"
Çavuşoğlu, Ukrayna-Rusya savaşına ve tahliyelere ilişkin, "Bazı bölgelerde süreli ateşkes ilanı oldu. 9 ile 16 arasında. Biz bunun kalıcı olmasını istiyoruz ve tüm Ukrayna genelinde olmasını istiyoruz. Öncelikle insani ateşkesin her yerde olması lazım." dedi.
Halen Sumi'de Türk vatandaşlarının olduğunu ve henüz tehlikeli olduğu için onları çıkaramadıklarını kaydeden Çavuşoğlu, "İnsani koridorların açılması için mümkünse Batı'ya doğru, oradan mümkün değilse Rusya tarafına koridor açılması için çalışıyoruz. Herson'da vatandaşlarımız var. Bugüne kadar bizim kaldırdığımız trenlere Azerbaycanlı kardeşlerimiz de biniyor." dedi.
Çavuşoğlu, öte yandan Harkiv gibi bazı yerlerde Azerbaycan'ın da tren ile tahliye için organizasyon yaptığını ve ayırt etmeksizin Türk vatandaşlarını da kabul ettiklerini aktardı.
İnsani yardım konusunda ülkede ciddi sıkıntıların olduğunu dile getiren Çavuşoğlu, "Orada kalan insanlar var. Ukrayna’da yaşayan insanlara insani yardımların ulaştırılması için de beraber çalışıyoruz. Sadece Azerbaycan-Türkiye değil, Ukrayna'nın komşusu olan batıdaki ülkelerle. Çünkü bu yardımları havadan ya da doğrudan Ukrayna'ya göndermek mümkün değil. Bu çabalarımızı sürdüreceğiz." diye konuştu.
Tahliye konusunda da bilgiler paylaşan Çavuşoğlu, bugün içinde Kiev, Lviv, Odessa ve koridor açılırsa Sumi'den tahliye planladıklarını söyledi.
Çavuşoğlu, "Bugün planımız tam olarak sahadaki şartlara göre işlerse yaklaşık 400 vatandaşımızı da tahliye için hareket ettirmiş olacağız. Elbette buralarda Azerbaycanlı vatandaşlarımız varsa onların tahliyesi konusunda da beraber çalışmaya devam edeceğiz." dedi.
