BORSAGUNDEM.COM - DIŞ HABERLER SERVİSİ

Ham petrol fiyatı çarşamba günü 2014 yılından bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Rusya’nın Ukrayna’yı işgali derinleşirken, dünyanın en büyük üçüncü petrol üreticisi Rusya’ya yönelik sert yaptırım açıklamaları ard arda geldi. Jeopolitik belirsizliklerin sonucunda borsalarda kapsamlı satışlar gerçekleşti. MSCI World Index şubat ayında %2,6’nın üzerinde düşüş gösterdi. Borsalarda görülen düşüşlere rağmen küresel havayolu hisseleri ayı yaklaşık %0,6 yükselişle kapattı.

Bu durum Kremlin’in işgal hamlesinden önce, yatırımcıların pandemi sonrası normalleşmeyi fiyatladığının bir işareti olarak yorumlandı. Ancak şimdi havayolu şirketleri yükselen yakıt maliyetleri nedeniyle yeni bir zorlukla karşı karşıya. borsagundem.com'un derlediği bilgilere göre seyahate yönelik talepler 2022’nin ilk iki ayında yükseldi ve küresel uçuş sayısı %9,3 büyürken ABD’de yolcu sayısında artış görüldü.

Buna rağmen küresel havayolu hisselerinden oluşan endeks %0,4 düştü. Ancak bu durum önünüzdeki dönemler için bir yatırım fırsatı olabilir.

Yüksek yakıt maliyetleri

Ham petrol fiyatı bu yıl yüksek miktarda artış gösterdi. Yakıt, havayolu şirketlerinin en büyük maliyet kalemlerinden bir tanesi. Yalnızca bu yükseliş dahi havayolu şirketleri için önemli bir engel olabilir.

Ancak geçmişe bakıldığında yüksek yakıt maliyetlerinin, havayolu hisselerindeki yükselişleri önlemediği de görülüyor. 2011’den ve 2014 yılının ortasına kadar geçen sürede, petrol fiyatları oldukça yüksek olsa da küresel havayolu hisseleri rekor üzerine rekor kırdı. Bu dönemin ardından da bir süre daha yükseliş devam etti. Yükselişte yalnızca petrol piyasasının çöküşü değil, şirketlerin daha etkin operasyonlar geliştirmeyi öğrenmiş olması etkili oldu. Şirketler uçuşlara daha fazla yolcu alarak kapasite disiplinini geliştirdi. Aynı zamanda kar getirmeyen rotaların kaldırılması ve ekstra hizmet ve servislerin iptal edilmesi de maliyetlerin dengelenmesini sağladı. Forbes’un haberine göre 2012 yılında küresel havayolu şirketlerinde yan hizmetlerden alınan ücretler toplamda 40 milyar dolar oldu.

2019 yılında, bu ücretler 110 milyar dolarlık bir gelir kaynağı haline geldi. Ücretlerde pandemi nedeniyle düşüş yaşanmış olsa da, küresel havayolu gelirlerinin önemli bir bölümünü oluşturmaya devam ediyor. Bu nedene de yükselen yakıt maliyetlerini telafi etmek için yeterli bir gelir kaynağı bulunuyor.

Kapasite disiplini

Tüm bunlara ek olarak bazı analistler havayolu hisselerinin performansının yalnızca petrol fiyatlarıya ve gelirlerle yön bulmadığını düşünüyor. Analistlere göre havayolu hisselerinin tetikleyici unsurlarından bir tanesi de fiyatlama gücü.

2016 yılında Wolfe Research’ten Hunter Keay, bazı koşullar altında, yüksek yakıt maliyetleri kapasite disiplininin benimsenmesini zorunlu kıldığı için havayolu şirketlerine fayda dahi sağlıyor dedi. Bunun sonucunda sektör yatırımcılar için çok daha çekici bir hale geliyor. Keay, “kapasite disiplini ve temel davranışlar, havayolu şirketlerinin kazandığı para miktarından çok daha önemli” dedi. Açıklamasında, “bunun tahminlerle ve marjlarla bir ilgisi olmadığı gibi, ne kadar para kazanıldığı ya da nakit akışıyla ilişkili değil. Bu operasyonlarını nasıl yürüttüğünüzle ilgili. Petrol fiyatları da bu dinamiğin oluşmasında etkin rol oynuyor” ifadelerine yer verdi. Havayolu şirketleri, elbette bu dönemde, Keay’ın yorumladığı döneme kıyasla çok daha fazla soruna sahip. Bunlar arasında devam eden pandemi ve Rusya’nın Ukrayna’yı işgali de var.