Yıllardır Evim şirketlerinin yüz binlerce kişiyi mağdur ettiğini yazmıştık. Bugün OdaTv’nin gündeme taşıdığı o haber; İnşaat ve otomotiv sektöründeki dalgalanmaları fırsat bilen bazı girişimciler, vatandaşın ev ve araç sahibi olma hayallerini manipüle ederek ve küçük birikimlerini kullanarak holdingleşiyor, vaatlerse genellikle boş çıkıyor.
Evim sistemleri, bu düzenin en büyük örneği.
İşleyiş şöyle:
Katılımcılar, belirli miktarlarda para yatırarak sisteme giriş yapıyor.
Model “faiz ödemeden, kişinin bütçesine göre, dilediği yerden istediği gayrimenkulü alabilmesini sağlar” tezi üzerine kurulu.
Aslında, halk arasında ‘altın günü’ olarak da bilinen, yatırım amaçlı toplanmanın gelişmiş bir versiyonu.
Ev almak isteyen kişiler arasında (40, 60, 80, 100 veya 120 kişilik) gruplar oluşturuluyor. Grup üyelerinin ödedikleri taksitlerle her ay bir konut bedeli birikiyor ve Noter huzurunda yapılan ‘kura’ ile sırayla her ay bir üyenin konut bedelinin teslimatı gerçekleşiyor.
Ancak,
Bu şirketler, piyasa koşulları karşısında bir stabilite gösteremediği için, kısa süre sonra iflasın eşiğine geliyor. Yatırılan paraların, şirketleri holdingleşmesi için kullanılması da süreci hızlandırıyor.
Bu sistemler, ekonomide ‘Ponzi’ olarak adlandırılıyor.
NEDİR BU PONZİ DÜZENİ
Ponzi Oyunu ya da Ponzi Düzeni (İngilizce: Ponzi Scheme), yüksek kâr getiren bir üretim varmış gibi göstererek yatırımcıları sisteme katmayı amaçlayan ve ilk yatırım yapanlara ödemenin sisteme sonradan katılanların parasıyla yapıldığı bir dolandırıcılık yöntemidir. Ortada yüksek kâr getiren bir üretim olduğu, bu üretim sayesinde yatırımcılara para ödendiği iddia edilir ve bu sayede sisteme yeni yatırımcılar çekmeye çalışılır. Ponzi oyununa katılımlar bittiği zaman, ortada kâr getiren bir üretim olmadığı için yeni yatırım yapanlara ödeme yapılamaz, sistem çöker ve ponzi oyunu sonlanır.
Sistemin Türkiye’de tutmasının nedenlerinden biri de ‘faizsiz kazanç’ adı altında pazarlanması.
Türkiye’de ‘evim mağdurları’ olarak anılan on binlerce aile var.
EVİM SİSTEMLERİ NEYİ AMAÇLIYOR
Aynı sistemle işleyen Katılım Evim borsaya açılıyor. Sistem mağduru olan aileler, özellikle sosyal medyada kurdukları gruplarla haklarını aramaya devam ederken, yönetim kurulunun borsaya açılmak istediği haberleri gündeme geldi.
19 Mart 2023 tarihli haberde yer alan ifadeler şöyle:
“Katılımevim Tasarruf Finansman A.Ş. (KTLEV) halka arz edilecek. Şirket, ek satışlarla birlikte toplam 37,5 milyon lotu halka arz edecek ve halka arz açıklık oranı yüzde 25 olacak.”
Katılımevim Tasarruf Finansman A.Ş. (KTLEV) halka arz tarihi SPK onayının ardından açıklanacak. KTLEV halka arz işlemlerinin 2023 yılının ilk yarısında tamamlanarak yatırımcılara halka arz tarihinin duyurulması bekleniyor.
Sistemin sağlıklı çalışmıyor olması bir yana sağlamlığı kanıtlanamamışken ve hala on binlerce aile mağdurken, böyle bir şirketin borsaya açılması ne kadar mantıklı olur, bilinmez…
Yakın zamanda yaşanan JetPa örneği, bu sorulara belki bir nebze yanıt olur.
