İngiltere’de siyasi atmosfer son yılların en hareketli aylarını yaşıyor. Temmuz ayında başbakanlık görevinden istifa eden Boris Johnson’ın yerine Eylül ayında Liz Truss geldi. Truss, 44 günün sonunda istifa etti, ülke tarihine rekor sürede görevi bırakan başbakan olarak geçti.
24 Ekim’de ise İngiltere tarihine geçecek bir başka seçim yaşandı. İngiltere’nin ilk Hint kökenli, beyaz olmayan başbakanı Rishi Sunak, Muhafazakar Parti’nin yeni lideri seçildi. Servetinin Kral 3. Charles’ı geçtiği düşünülen ve son 200 yılın en genç başbakanı olan 42 yaşındaki Sunak, pek çok açıdan İngiltere için bir ilk.
39 yaşında acemi bir parlamento üyesiyken hızla Maliye Bakanı olan Sunak, Doğu Afrika’dan İngiltere’ye göç eden Hint asıllı bir anne ve babanın çocuğu olarak İngiltere’nin güneyindeki Southampton’da dünyaya geldi. Babası bir aile doktoruydu; annesi eczane işletiyordu. Sunak, resmi internet sitesinde, iş hayatındaki ilk deneyimlerinin arasında annesinin küçük dükkanında çalışmak olduğunu söylüyor ve “Ailemin yerel topluluğumuza özveriyle hizmet etmesini izleyerek büyüdüm” ifadelerini kullanıyor.
“CANIMI ACITIYOR”
Sunak’ın büyükanne ve büyükbabası aslen Hindistan’ın Pencap eyaletinden. İngiltere’de büyürken çok az ırkçılık yaşayan söyleyen Sunak, BBC’ye verdiği demeçte unutamadığı bir anısını paylaşmıştı. İki küçük kardeşiyle bir fast-food restoranındayken, bazı müşterilerin ırkçı ifadeler kullanarak onlardan bahsettiğini söyleyen Sunak, “O anlar hafızama kazındı, hala hatırlıyorum. Canımı acıtıyor. Ancak İngiltere’de bugün böyle bir şey olmasını hayal edemiyorum.” dedi.
Göçmenlere yönelik yaklaşımı merak edilen Sunak, bir defasında göçmen yasasının değişmesini gerektiğini söyleyerek, “Göçmenlere karşı doğru yaklaşım ülkemize fayda sağlayabilir. Ancak sınırlarımızı kontrol etmeliyiz.” değerlendirmesinde bulundu.
EĞİTİM HAYATI, KARİYERİ, MAL VARLIĞI…
Ailesi, Sunak’ı İngiltere’nin en seçkin okullarından biri olan Winchester College’a göndermek için para biriktirdi. Oxford Üniversitesi’nde felsefe, siyaset ve ekonomi okudu; buradan üst düzey bir derece ile mezun oldu. Lisansüstü eğitimi aldığı Stanford Üniversitesi’nde dev bilişim şirketi Infosys’in kurucularından, Hint asıllı milyarder Narayana Murthy’nin kızı Akshata Murthy ile tanıştı. Bir süre Goldman Sachs şirketinde analist olarak çalıştı.
2015’te Parlamento’ya giren Sunak, o yıldan bu yana Yorkshire bölgesindeki Richmond’dan Muhafazakar Parti milletvekili, Theresa May hükümetinde bakan yardımcılığı yapmış, daha sonra Boris Johnson hükümetinde Hazine baş müsteşarlığına getirilmişti.
JOHNSON’IN DESTEKÇİSİYDİ ANCAK SONUNU GETİREN İSİMLERDEN BİRİ OLDU
2020’de ise Maliye Bakanı oldu ve pandemi sürecinde sağladığı maddi destek programları ona büyük halk desteği sağladı. Başlangıçta Johnson’ın destekçilerinden olan Sunak, Brexit’i de destekledi. Ancak Johnson’ın sonunu getiren isimlerden de biri oldu.
VERGİ KAÇIRMA İDDİASI
Sunak’ın siyasi hayatındaki yükseliş bu yılın ortalarında eşiyle birlikte vergi kaçırdıkları iddiasıyla gerilemeye başladı. Sunak ve milyarder eşi Akshata Murty’nin İngiltere’den vergi kaçırdıkları, vergi cennetleriyle ilişkileri iddiaları tartışma yarattı.
İngiliz halkında uyanan öfke ve basında yer alan onlarca olumsuz haberin ardından Sunak, fazladan vergi ödemeye gönüllü oldu. Murty, ülke dışında elde ettiği gelirlerin vergisini İngiltere’de ödemeye başlayacağını açıkladı. Independent’ta yer alan haberde, Sunak’ın vergi cenneti olan British Virgin Adaları ve Cayman Adaları’ndaki şirketlerden gelir elde ettiğini ileri sürüldü.
Sunak, ayrıca ABD’de kalıcı olarak yaşamasını sağlayacak Green Card’a sahip olduğu ortaya çıkınca şiddetli bir şekilde eleştirildi. Eleştirilerin ardından Green Card hakkını iptal etti.
İNGİLTERE’NİN EN ZENGİNLERİNDEN
The Times’a göre yirmili yaşlarının ortalarında “multimilyoner” olan, Muhafazakar Parti milletvekilleri arasında kişisel serveti en yüksek olduğu düşünülen Sunak, net varlığı konusunda şu an kadar bir açıklama yapmadı.
Basına yansıyan haberlere göre, Sunak’a ait dört mülk bulunuyor. 2015 yılında Richmond seçim bölgesindeki Northallerton yakınlarındaki Kirby Sigston köyündeki bir malikaneyi 1.5 milyon Sterlin’e satın alındı. Kayıtların gösterdiğine göre 2010 yılında Londra, South Kensington’da beş yatak odalı bir konağı 4.5 milyon Sterlin’e aldı. Çiftin ayrıca South Kensington’da bir dairesi var; ve Santa Monica, California’da Pasifik Okyanusu manzaralı bir dairesi bulunuyor.
Ülkenin en zenginlerinden olduğu bilinen Sunak, Sunday Times ‘Zengin Listesi’ne göre eşi Akshata Murty ile birlikte 730 milyon sterlinlik bir servete sahip. Guardian’a göre, Sunak İngiltere’nin en zengin 22. kişisi. 2021 Sunday Times Zengin Listesi’ne göre Sunak ve eşinin kişisel serveti İngiliz Kraliyet Ailesi’nden daha yüksek.
TRUSS’IN SONUNU GETİRECEĞİNİ SÖYLEMİŞTİ
İngiltere’de Ağustos ayında açıklanan verilerde enflasyon oranı son 40 yılın en yüksek seviyesine yükseldi. Sunak, Liz Truss ile yazın girdiği başbakanlık yarışında , borçlanarak vergileri azaltma politikasının Truss’ın sonunu getireceğini söylemişti. Truss’ın istifasının ardından İngiliz basının Sunak’ın doğru tahmin ettiğini yazdı.
PAHALI KIYAFETLERİ ELEŞTİRİLMİŞTİ
Yüksek enflasyonla mücadele eden İngiltere’nin başına bu kadar zengin bir insanın gelmesi vatandaşları tam olarak nasıl anlayacağı konusunda soru işaretlerini beraberinde getiriyor.
Yazın gerçekleşen başbakanlık yarışında da Sunak’ın pahalı kıyafetleri oldukça eleştirilmişti. İngiliz basınında yer alan haberlerde ülkede yaşam maliyetlerinde kriz yaşanırken, Sunak’ın tercih ettiği lüks markalar mercek altına alınmıştı. İnşaat alanına yaptığı ziyarette Prada marka ayakkabıları dikkati çekmiş, daha sonra Guardian’da yer alan haberde Prada’nın 2022’nin ilk yarısında satışlarında yüzde 22 artış gördü.
EŞİ DEVASA BİR SERVETE SAHİP
Diğer yandan Sunak’ın eşi, Hindistan vatandaşı 42 yaşındaki Akshata Murty, Bloomberg Milyarderler Endeksi’ne göre babası Narayana Murty tarafından kurulan Infosys’deki hissesi sayesinde devasa bir servete sahip. Narayana Murty’nin yaklaşık 690 milyon Sterlin değerinde olduğu tahmin edilen bilişim şirketi Infosys’deki yüzde 0,9 hissesi, geçen yıl 11,6 milyon sterlinlik kar elde etti.
HİNDULAR İÇİN YILIN EN ÖNEMLİ FESTİVALİNDE SUNAK’IN ZAFERİ GELDİ
Hindistan’ın tam bağımsızlığından 75 yıl sonra Sunak’ın başbakan seçilişi, Hindular için yılın en önemli festivali olan Diwali ile aynı güne denk geldi.
Hindistan Başbakanı Narenda Mori, Sunak’ın iki ülke arasında köprü görevi göreceğini söyledi. Mori sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, “Birleşik Krallık Başbakanı olduğunuz için, küresel meseleler üzerinde birlikte çalışmayı ve 2030 Yol Haritası’nı uygulamayı sabırsızlıkla bekliyorum. Özel Diwali istediği olarak tarihi bağlarımızı modern bir ortaklığa dönüştürmeyi istiyorum.” dedi.
Diğer yandan Eski içişleri bakanları Priti Patel ve Suella Braverman da dahil olmak üzere birçok yüksek profilli İngiliz politikacı benzer geçmişlerden geliyor.
En son hükümet verilerine göre, 2021’den itibaren Birleşik Krallık’ta bir milyondan fazla Hint asıllı İngiliz var. İngiltere ve Galler nüfusunun yaklaşık yüzde 86’sı Beyaz, Asya kökenli insanlar ise en büyük ikinci grubu oluşturuyor. Nüfus sayımı verilerine göre, yüzde 3,3 ile Siyahi etnik gruplar bulunuyor.
MERVE ELMACI / HABERTÜRK
